Księga Barucha

Księga Barucha jest deuterokanoniczną księgą prorocką Starego Testamentu, choć jest utworem bardziej liturgicznym i mądrościowym. Protestanci zaliczają ją do apokryfów, a Biblia Hebrajska nie obejmuje jako zachowaną tylko w języku greckim (choć została spisana po hebrajsku). Niektóre rękopisy Septuaginty wydzielają z niej szósty rozdział jako oddzielną księgę (List Jeremiasza).
Księga wzięła nazwę od imienia Barucha (ucznia i sekretarza proroka Jeremiasza), któremu przypisuje się jej autorstwo. Powstała na przełomie II/I w. przed Chr. List Jeremiasza (przypisywany prorokowi) pochodzi z III/II w. przed Chr.
Na księgę Barucha składa się narracyjne wprowadzenie (lokalizujące powstanie księgi na czas wygnania babilońskiego), Modlitwa wygnańców (modlitwa pokutna za mieszkańców Judy oraz wygnańców, Hymn do uosobionej mądrości (nawiązujący do Księgi Hioba, mówi o poszukiwaniu mądrości utożsamianej z Prawem Bożym i Psalm Pocieszenia, będący lamentacją Syjonu nad utraconymi dziećmi. Dołączony do księgi List Jeremiasza do wygnańców jest polemiką z obcymi bóstwami, szczególnie z bałwochwalstwem szerzonym w Babilonii.

Księga Barucha (wraz z Listem Jeremiasza).
Pierwsze pięć rozdziałów tej księgi zredagowano tak, by wyglądały na napisane przez Barucha — przyjaciela i sekretarza Jeremiasza, rozdz. 6 zaś przedstawiono w formie listu samego Jeremiasza. Księga ta zawiera wyrazy skruchy Żydów wygnanych do Babilonu i ich modlitwy o uwolnienie, zachęty do kierowania się mądrością i do pokładania nadziei w obietnicy wyzwolenia, a także potępienie babilońskiego bałwochwalstwa.
Księga ta umieszcza Barucha w Babilonie (Barucha 1:1, 2), podczas gdy ze sprawozdania biblijnego wynika, że wraz z Jeremiaszem udał się on do Egiptu, i nie ma najmniejszego dowodu na jego pobyt w Babilonie (Jer 43:5-7). Proroctwo Jeremiasza zapowiadało, że w czasie niewoli babilońskiej Juda będzie spustoszona przez 70 lat (Jer 25:11, 12; 29:10), tymczasem w Barucha 6:2 oznajmiono, iż Żydzi będą przebywać w Babilonie przez siedem pokoleń, po czym zostaną wyzwoleni.
We wstępie do Księgi Jeremiasza Hieronim oświadczył: „Przełożenie Księgi Barucha nie wydało mi się godne wysiłku”. Z kolei The Jerusalem Bible we wprowadzeniu do omawianej księgi (s. 1128) sugeruje, że jej fragmenty powstały dopiero w II lub I w. p.n.e., a zatem miały innego autora (autorów) niż Baruch. Jak się przypuszcza, pierwopis sporządzono po hebrajsku.