Księga Tobiasza

Księga Tobiasza jest siedemnastą księgą katolickiego kanonu Starego Testamentu. Należy do ksiąg deuterokanonicznych (protestanci uważają ją za apokryf). Nie ma jej w Biblii Hebrajskiej – została odrzucona jako nie napisana w języku hebrajskim (prawdopodobnie spisano ją po aramejsku, choć w Qumran znaleziono również rękopis hebrajski zgodny z powszechnym przekładem greckim).
Anonimowy autor spisał ją na przełomie III/II w. przed Chr.
Księga Tobiasza opowiada o udrękach życia w diasporze. Jest opowieścią (nowelą) o losach pobożnego i miłosiernego Tobiasza z pokolenia Neftalego i jego rodziny deportowanej do Mezopotamii przez Asyryjczyków żyjących w Niniwie za panowania Sennacheryba (705-681 przed Chr.). Mówi o czynach miłosierdzia dokonanych przez Tobiasza, który wbrew zakazowi władcy grzebał pomordowanych, utracie przez niego wzroku i w konsekwencji majątku. Dalej opisuje losy jego syna (również Tobiasza) udającego się do Medii po odbiór długu w towarzystwie archanioła Rafała, który uwalnia Sarę od demona Asmodeusza i wskazuje lekarstwo na ślepotę ojca. Księgę kończy dziękczynny hymn Tobiasza.

Księga Tobiasza (Tobita). Historia pobożnego Żyda z plemienia Neftalego (Naftalego), który zostaje zesłany do Niniwy. Pewnego razu na oczy spadają mu ptasie odchody, wskutek czego ślepnie. Później wysyła swego syna, także Tobiasza, do Medii po odbiór długu; anioł w ludzkiej postaci prowadzi go do Ekbatany (wg niektórych przekładów do Rages). Po drodze młody Tobiasz zdobywa serce, wątrobę i żółć ryby. Spotyka wdowę, która choć siedmiokrotnie zamężna, pozostaje dziewicą, gdyż w noc poślubną każdego męża zabijał zły duch Asmodeusz. Za radą anioła Tobiasz żeni się z owdowiałą dziewicą i odpędza demona, spalając serce i wątrobę ryby. Żółcią zaś po powrocie do domu przywraca wzrok ojcu.
Opowieść ta została przypuszczalnie spisana po aramejsku ok. III w. p.n.e. Zawarte w niej zabobony oraz błędy wyraźnie świadczą o tym, że nie jest natchniona przez Boga. Oto jedna z nieścisłości: Jak czytamy, Tobiasz (Tobit) był w młodości świadkiem buntu północnych plemion, do którego doszło w 997 r. p.n.e., po śmierci Salomona (Tobiasza 1:4, 5, BT), a później, w r. 740 p.n.e., został wraz z plemieniem Neftalego zesłany do Niniwy (1:10-12, BT). Oznaczałoby to, że żył więcej niż 257 lat. Tymczasem w tej samej księdze powiedziano, że umarł w wieku 112 lat (14:1, 2, BT). KOLEJNY APOKRYF. Dowody przeciwko kanoniczności apokryfów podałem przy księdze Judyty.